مقدمه
برای دستیابی به اهداف بین المللی مراقبت های کودکان نیاز به تلاشی همه جانبه وجود دارد لذا تبيين برنامه های عملياتي جامع برای توانمندسازی مراقبین سلامت، نظارت های موثر و مستمر بر نحوه ارائه خدمات مراقبتی ،ایجاد ارتباطات موثر برون بخشی با مراكز آموزشی و سایرادارات و ارگانها ،اطلاع رسانی از طریق رسانه های گروهی، تهیه و توزیع موادآموزشی استاندارد و... از جمله سیاست های متخذه در راستاي ارائه هر چه بهتر خدمات مراقبتی و آموزشی به والدین وکودکان به منظورتامین سلامت ، ایجاد توانمندی و توسعه ی کشور می باشد.
♦ مراقبت های ادغام یافته کودک سالم
برنامه مراقبت های ادغام یافته کودک سالم هم اکنون در تمامی مراکز سلامت وابسته به مجتمع های سلامت دولتی و خصوصی و مراکزو پایگاههای سلامت روستایی در سطح شهرستان تبریز توسط پزشکان و مراقبین سلامت در حال اجرا می باشد.
♦ مراقبت های ادغام یافته ناخوشی های اطفال (مانا)
مراقبت های ادغام یافته ناخوشی های اطفال (مانا ) به عنوان مناسب ترين راهكار در جهت كاهش مرگ و مير كودكان در كشور هاي در حال توسعه توصيه شده است. اين راهكار مداخلاتي براي پيشگيري و كاهش بروز بيماري يا مرگ ناشي از شايعترين بيماريهاي كودكان و ارتقا سطح سلامت كودكان در كشور مي باشد . منطق كلي حاكم ير اين مدل اين است كه وقتي يك كودك بيمار به هر دليل به پرسنل ارائه دهنده خدمت مراجعه می كند، توقع مي رود بدرستي بيماري وي تشخيص داده شده و آموزشها و درمان مناسب دريافت نماید و سپس در صورتي كه نياز به پيگيري باشد برای مراجعه در موعد مقرر راهنمایی شوند.
مداخلات طراحي شده در مانا سه هدف عمده را دنبال مي كنند كه شامل :
ارتقاي مهارتهاي پرسنل بهداشتي ارائه دهنده خدمت در برخورد با كودك بيمار
بهبود سيستم بهداشتي
بهبود عملكرد خانواده و جامعه
برنامه مراقبت های ادغام یافته ناخوشی های اطفال( مانا ) هم اکنون در تمامی مراکز و پایگاههای سلامت روستایی سطح شهرستان توسط پزشکان و مراقبین سلامت طبق بوکلت چارت و دستورالعمل های مربوطه در حال اجرا می باشد .در مراکز سلامت وابسته به مجتمع های سلامت دولتی و خصوصی ازمهرماه سالجاری اجرا خواهد شد.
♦ برنامه ترویج تغذیه با شیر مادر
- تغذیه انحصاری تمامی نوزادان با شیر مادر تا پایان شش ماهگی و ادامه تغذیه با شیرمادر تا پایان 2 سالگی.
- مشاوره شيردهي و اجرای مفاد وزارتی قوانین ترویج تغذیه با شیر مادر در واحدهای تحت پوشش.
- ارائه آموزش های شیردهی به مادران باردار درسه ماهه آخر بارداري با کمیت وكيفيت های آموزشی مورد انتظار.
- غربالگری زودرس تغذیه باشیرمادر در دوره نوزادی بخصوص در10روزاول تولد با مشاهده کامل شیردهی مادر تا رفع کامل مشکلات احتمالی دوران شیردهی
ارائه مشاوره های شیردهی در20 واحد مشاوره مجتمع های سلامت دولتی و خصوصی در سطح اول و دو مرکز مشاوره تخصصی شهید خانلی و منظریه در سطح دوم توسط مشاورین دوره دیده
نشاني واحدهای مشاوره:
- شهید خانلی : خيابان منصور-اول دالان ميرزا رضا – مرکز سلامت شهید خانلی طبقه دوم تلفن تماس 3378327
- شهید باکری: چهارراه ابوریحان - آبادانی مسکن–کوچه اعتصامی پلاک7– مرکز سلامت منظریه تلفن تماس 34751322
ساعات کار واحدهای مشاوره شیردهی : همه روزه در ساعات وقت اداری به غیراز روزهای تعطیل
♦ نظام مراقبت مرگ و میر کودکان زیر پنجسال
هدف از اجرای این برنامه کاهش مرده زایی ، مرگ نوزادان و مرگ و میر کودکان 59-1 ماهه خارج بیمارستانی می باشد.
ترسیم دقیق چهره مرگ و میرکودکان در جامعه، به منظور شناسایی علل بروز و یا عوامل قابل اجتناب در هر مرگ و طراحی مداخله به منظور حل مشکلات و جلوگیری از وقوع مرگ های مشابه، از جمله مهم ترین راهکارها برای ارتقای سلامت کودکان است. مرگ و میر کودکان از مهمترین شاخص هایی است که نشان دهنده توسعه کشورهاست. علت انتخاب این شاخص به عنوان نمایه توسعه، تأثیر عوامل مختلف اجتماعی و اقتصادی در کاهش یا افزایش آن است. مرگ کودکان از مجموعه عوامل وابسته به هم تشکیل شده است که مداخله در هر مرحله می تواند از بروز مرگهای بعدی جلوگیری کند از این رو موارد مرگ کودکان زیر 5 سال در سه قالب مرده زایی ، مرگ نوزاد و مرگ کودکان 59-1 ماهه در بخش خارج بیمارستانی به منظور شناخت عوامل موثر درمرگ و میرو طراحی مداخله مناسب برای تمامی موارد مرگ گزارش شده در کمیته های کاهش مرگ و میر کودکان در سطوح مختلف بررسی می شود تا با توجه به علت فوت، راهکارهای مناسب برای پیشگیری از بروز موارد مشابه ارائه گردد.
♦ مراقبت از تکامل کودکان
طبق تعریف کلی ، تکامل به کلیه تغییرات جسمی و روحی روانی انسان از بدو لقاح تا اواخربلوغ اطلاق میگردد که انسان را از یک موجود وابسته به یک موجود مستقل ارتقاء میدهد .تكامل يا نمو ، افزايش مهارت های حركتي ، توان ذهني و حسی است و لی رشد ، تغيير كمي اعضا ي بدن است که با افزايش وزن , قد و دورسر مشخص مي شود.
چون ریسک های محیط اطراف کودک دائما در حال کم و زیاد شدن هستند و علائم مشکلات تکاملی به تدریج ظاهر می شود لذا اگر والدین و مراقبین وضعیت تکاملی کودکان را بخوبی بشناسند و درک کنند ، اقدامات مداخله ای بموقع و متناسب با آن سن تکاملی را برای پیشرفت کودک اعمال خواهند نمود زیرا تکامل هنگامی اتفاق می افتد که کودکان فرصت تمرین ، مهارت های جدیدی را که کسب کرده اند را داشته باشند.